Najlepiej rozpocząć go od zwiedzania ratusza i wejścia na taras widokowy wieży ratuszowej, skąd rozciąga się panorama na wschodnią część miasta. Ratusz był budowany w latach 1899-1901 w popularnym wówczas stylu neogotyckim. To jedna z wizytówek Słupska. Na klatce schodowej przy głównym wejściu zobaczymy malowidła ścienne przedstawiające Targ Rybny w Słupsku oraz scenkę – wyładunek towarów w porcie handlowym w Ustce. W korytarzu na pierwszym piętrze, w gablocie wyeksponowana jest Moneta z wizerunkiem Słupska, upamiętniająca przynależność miasta do Związku Hanzeatyckiego. W kolejnej gablocie replika Niedźwiadka Szczęścia – bursztynowej figurki niedźwiedzia z okresu neolitu, odnalezionej w okolicach Słupska w 1887 roku. Według historyków mógł być to amulet należący do łowcy niedźwiedzi. Na pierwszym piętrze znajduje się również gabinet prezydenta, w którym jest aż 12 ścian. Na uwagę zasługują oryginalne ponad stuletnie tapety, biurko i witraże oraz gazowy, przerobiony na elektryczny żyrandol.

Na drugim piętrze w reprezentacyjnej sali nr 211 odbywają się posiedzenia Rady Miejskiej oraz inne ważne uroczystości. Na ścianie uwagę zwracają dwa malowidła: alegoryczny obraz przedstawiający nadanie Słupskowi praw miejskich w 1310 roku oraz scenę przedstawiającą wykupienie miasta przez mieszkańców spod władzy Krzyżaków.

Po wyjściu z ratusza stoimy twarzą do placu Zwycięstwa. Idziemy do Parku im. Jerzego Waldorffa znajdującego się naprzeciwko placu Zwycięstwa. Wzdłuż parku, po lewej stronie znajdują się pozostałości średniowiecznych murów miejskich. Po prawej stronie, idąc od ratusza, zobaczymy Nowy Teatr i Filharmonię Sinfonia Baltica.

Po wyjściu z parku skręcamy w lewo w stronę kościoła. To kościół pod wezwaniem św. Jacka z XV wieku z renesansowym ołtarzem i barokowymi organami. W okresie wakacyjnym w kościele odbywają się koncerty muzyki organowej. Wstęp wolny. Koncertują tu muzycy i wokaliści z całego świata. Informacja o nadchodzących koncertach na stronie www Parafii Świętego Jacka.

Za kościołem św. Jacka znajduje się Zamek Książąt Pomorskich z 1586 roku z Muzeum Pomorza Środkowego. Tuż obok możemy zobaczyć parterowy budynek młyna zamkowego ze spadzistym dachem. W Muzeum znajduje się wiele ciekawych ekspozycji, m.in. zabytki kultury materialnej związane z historią Pomorza, codziennym życiem mieszkańców, dawna sztuka Pomorza, skarby książąt pomorskich rodu Gryfitów i inne. Specjalna ekspozycja poświęcona jest historii Słupska. Dumą słupskiego Muzeum jest największa w Polsce kolekcja dzieł Stanisława Ignacego Witkiewicza – Witkacego, licząca ponad 250 obrazów i rysunków. Obecnie cała kolekcja dzieł Witkacego przeniesiona jest do nowego obiektu jakim jest Biały Spichlerz.

Obok zamku (za mostkiem) jest Brama Młyńska z XIV wieku, przez którą wjeżdżało się do miasta od strony Gdańska. Przy bramie plac – Rynek Rybacki a na nim spichlerz Richtera przeniesiony w to miejsce belka po belce z ul. Kopernika. Na Rynku Rybackim odbywały się targi rybne i garncarskie. Dziś nawiązują do nich Jarmarki Gryfitów, popularne wśród mieszkańców i turystów imprezy plenerowe, które odbywają się w każdą niedzielę lipca i sierpnia.

Wracamy z Rynku Rybackiego, przechodzimy przez most i zaraz za nim skręcamy w prawo w kierunku rzeki. Wchodzimy na bulwar im. ks. Jerzego Popiełuszki, który biegnie wzdłuż rzeki Słupi – lubianej przez kajakarzy i popularnej wśród wędkarzy ze względu na występującą tu troć wędrowną. Polecamy spływy kajakowe Słupią na odcinku Słupsk – Ustka. W okolicy działa kilkunastu przedsiębiorców oferujących wypożyczenie kajaków oraz prowadzenie zorganizowanych spływów, wystarczy wpisać w wyszukiwarkę internetową hasło „kajaki Słupia.”

Przy bulwarze Popiełuszki ciągną się pozostałości murów miejskich a także jedna zachowana baszta obronna – Baszta Czarownic z początku XV wieku. Nazwa nie jest przypadkowa. W XVII wieku baszta pełniła funkcję więzienia dla kobiet oskarżanych o uprawianie czarów. Stąd na jej szczycie wiatrowskaz w kształcie czarownicy na miotle. Kobiety były tam torturowane, sądzone, skazywane oraz palone na stosie. Pierwszy proces o czary odbył się w 1651 roku, ostatni w 1714. Stracono w tym czasie 18 kobiet. Dziś w baszcie znajduje się jeden z oddziałów Bałtyckiej Galerii Sztuki Współczesnej, gdzie odbywają się wystawy malarstwa, rzeźby, fotografii i instalacji przestrzennych.

Idąc bulwarem przy rzece docieramy do mostu Kowalskiego. Po prawej za rzeką widać budynek starostwa powiatowego z charakterystyczną czworoboczną wieżą, po lewej Stary Rynek. Skręcamy w kierunku budynku starostwa w ul. Szarych Szeregów. Starostwo zbudowano w 1903 roku z czerwonej cegły, w stylu eklektycznym (łączącym różne style architektoniczne). Od początku istnienia był to urząd mieszczący władze powiatu ziemskiego.

Za starostwem – przy ul. Szarych Szeregów znajduje się park Powstańców Warszawskich. W parku stoi pomnik poświęcony powstańcom. To pierwszy pomnik ku ich pamięci, jaki został zbudowany w Polsce. Powstał we wrześniu 1945 roku z inicjatywy byłych warszawiaków, którzy po wojnie przyjechali i osiedlili się w Słupsku. Według niektórych przekazów kilka cegieł pomnika pochodzi z ruin zniszczonej Warszawy.

Przecinając po przekątnej park Powstańców Warszawskich wyjdziemy na ul. Partyzantów. Po prawej stronie  znajduje się Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej, dalej na wprost skrzyżowanie z ul. Jana Kilińskiego. Przed nami brama Szkoły Policji w Słupsku.

Na skrzyżowaniu ulic Partyzantów i Kilińskiego skręcamy w prawo. Na wysokości skrzyżowania z ul. Żwirki i Wigury pod ulicą, chodnikiem i budynkami znajdował się cmentarz, który powstał podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648). Chowano na nim ofiary zarazy, która przeszła przez miasto. Docieramy do skrzyżowania ul. Kilińskiego z ul. Kaszubską. Na wprost, na wzgórzu, znajduje się cmentarz komunalny. Po lewej stronie kompleks budynków starego słupskiego browaru z II połowy XIX wieku. Przed II wojną był to jeden z największych browarów na Pomorzu zwany browarem gwiaździstym. Produkowano w nim popularne wówczas w Niemczech piwo „Stern” (z niem. gwiazda). Po wojnie piwo warzono tu aż do początku XXI wieku. Teraz budynki są w rękach prywatnych, ale można wejść na dziedziniec browaru i obejrzeć ciekawą architekturę przemysłową tamtego okresu. Dziś w mieście nie ma żadnego browaru mimo że swego czasu miasto słynęło z browarnictwa. W XVI wieku miejscy browarnicy zyskali wyłączność handlu piwem na Pomorzu. W XVII stuleciu w mieście działało około 200 niewielkich browarów, poza tym sami mieszkańcy warzyli piwo. W połowie XIX wieku powoli zwyczaj produkcji piwa domowego zanikał. Upadały też mniejsze browary wypierane przez duże, produkujące piwo na skalę przemysłową. Około 1815 roku w Słupsku istniało jeszcze około 25 browarów, przed drugą wojną światową już tylko osiem.

Idąc dalej skręcamy w lewo w ul. Kaszubską i docieramy do skrzyżowania (ronda) ulic Kaszubskiej, Kościuszki (po lewej) i Madalińskiego (po prawej). Na ul. Madalińskiego znajduje się Stadion 650-lecia. Za stadionem jest Lasek Północny, miejsce sportowo-rekreacyjne z alejkami, ze ścieżkami dla biegaczy, ścieżką zdrowia i ścieżkami do jazdy konnej oraz park linowy. My jednak skręcamy w lewo w ul. Kościuszki, przy której znajduje się stawek miejski. Na końcu ulicy, po lewej stronie duży budynek z czerwonej cegły to gmach przedwojennej szkoły żeńskiej. Dziś mieszczą się tam sale wykładowe Szkoły Policji. Przechodzimy przez rzekę i docieramy do ronda-skrzyżowania ul. Kościuszki z ul. Bałtycką (prawo), Poniatowskiego (prosto) i Kopernika (w lewo). Skręcamy w lewo do parku przy ul. Kopernika. Po prawej stronie znajduje się wzniesiony z czerwonej cegły kompleks budynków dawnego szpitala.

Na końcu parku przy ul. Kopernika skręcamy w prawo i wychodzimy przy dawnym Rolniczym Domu Towarowym. Idąc dalej docieramy do skrzyżowania (rondo) ul. Kopernika z ul. Grodzką (na wprost), ul. Kilińskiego (w lewo) i al. Sienkiewicza (w prawo), przy której znajduje się kolejny miejski park. Idziemy prosto w ul. Grodzką. Po naszej lewej stronie znajduje się budynek dawnego kościoła pod wezwaniem św. Mikołaja z XIII wieku, który jest siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Marii Dąbrowskiej. Idąc dalej ul. Grodzką docieramy do Starego Rynku. Jak wyglądało to miejsce przed wojną można zobaczyć na fotografii znajdującej się na Rynku. Północna pierzeja Rynku to dawne kino Milenium, które istniało w latach 1963-2010. Powstawało jako najnowocześniejsze w Polsce, z panoramicznym ekranem, mieszczące ponad 700 osób, było oblegane przez mieszkańców i przyjezdnych.

Ze Starego Rynku przechodzimy na ul. Nowobramską. Po lewej stronie mamy średniowieczny kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny z XIII wieku z barokową głowicą odbudowaną m.in. za datki mieszkańców Słupska w 2004 roku. Sama wieża jest krzywa, jej odchylenie od pionu wynosi 89 centymetrów. Krzywiznę wieży najlepiej widać gołym okiem z ul. Mikołajskiej, stojąc przy ścianie budynku poczty z 1879 roku.

Przy ul. Nowobramskiej można na chwilę odpocząć w kawiarniach Kafeina, Kawodajnia lub w Cafe Góra Lodowa. Na końcu ulicy znajduje się Nowa Brama z przełomu XIV i XV wieku, przez którą wjeżdżało się do miasta od strony Szczecina. Przed bramą stoi tramwaj, to pamiątka po słupskich tramwajach, które kursowały po mieście w latach 1910-1959. Tramwaj służy obecnie jako „Przystanek Ceramikarnia”, prowadzony przez właścicielki Ceramikarni z ul. Szkolnej 4.

Z ul. Nowobramskiej skręcamy w prawo w ul. Filmową i zaraz w lewo na mały skwer, przechodzimy obok fontanny i dalej przejściem podziemnym pod ul. Anny Łajming. Jesteśmy na Skwerze Pierwszych Słupszczan. Przed nami handlowa Galeria Podkowa, idziemy w prawo i wychodzimy na ul. Wojska Polskiego, która prowadzi do dworca kolejowego i autobusowego. W 1869 roku Słupsk połączył się ze światem koleją żelazną. Stacja znajdowała się wówczas za miastem. Prowadząca do dworca dzisiejsza ul. Wojska Polskiego została zbudowana później, jako reprezentacyjna aleja, prowadząca do centrum miasta.

Zboczmy trochę z trasy i skręćmy w wąską uliczkę za kamienicą nr 6 przy ul. Wojska Polskiego. Wyjdziemy na podwórko przy Ośrodku Teatralnym Rondo i Słupskim Centrum Organizacji Pozarządowych i Ekonomii Społecznej (obie instytucje znajdują się przy ul. Niedziałkowskiego). W tym miejscu stała synagoga spalona podczas nocy kryształowej w listopadzie 1938 roku. Upamiętnia ją tablica umieszczona na odbudowanym murowanym ogrodzeniu. Rozglądając się uważnie zauważymy dziwną wysoką na około sześć metrów zardzewiałą rurę, na szczycie której co chwilę przysiadają ptaki. To poidełko, które powstało najprawdopodobniej w pierwszej połowie XX. wieku. Jest zawsze wypełnione wodą, ponieważ wykorzystuje naturalne ciśnienie. Wychodząc na dziedziniec przed Teatrem i SCOPiES skręcamy w lewo w wąską alejkę pomiędzy Teatrem a kamienicą przy ul. Niedziałkowskiego (nie wchodzimy na ul. Niedziałkowskiego). Wychodzimy na Podwórko Kulturalne ze sceną, placem zabaw, siłownią pod chmurką i miejscem do gry w tenisa stołowego. Mijamy Podwórko i skręcamy w lewo w stronę kamienic przy ul. Wojska Polskiego, mijamy (po lewej stronie) pracownię ceramiczną Słupskiego Ośrodka Kultury i przez bramę kamienicy nr 10 wychodzimy znów na ul. Wojska Polskiego.

Po drugiej stronie ulicy można dostrzec istniejącą od 1975 roku pierwszą pizzerię w Polsce (ul. Wojska Polskiego 47 przy barze mlecznym Poranek.) Pizzerię stworzył Tadeusz Szołdra, nazywany ojcem słupskiej gastronomii. Podczas wizyty we Włoszech tak mu zasmakowała ta potrawa, że postanowił robić ją w Słupsku. Jako, że nikt wówczas nie potrafił jej robić, różniła się znacznie od oryginalnej włoskiej pizzy. Była mniejsza, miała nieco inny farsz, ciasto, ale i tak ustawiały się po nią potężne kolejki. Pierwsza pizzeria powstała w Barze Mlecznym Poranek i do tej pory działa, w kameralnym pomieszczeniu i w niezmienionym wystroju. Nadal cieszy się ogromną popularnością wśród słupszczan i turystów. Cena: 5-6 złotych, w zależności od dodatków. Wycieczkę kończymy przed dworcem kolejowym, który został zbudowany w 1991 roku.

Przewodnik opracował: Piotr Kawałek

Źródła:

1. www.piwomani.blogspot.com
2. Piotr Kawałek Plażownik Środkowopomorski, Agora S.A., Warszawa 2011