Omiń menu i przejdź do treści strony
Dekoracyjny pattern z budynków

Jubileusz Miasta Słupska

Jubileusz Miasta Słupska
Dekoracyjny pattern z budynków

Jubileusz Miasta Słupska

Jubileusz Miasta Słupska

Makieta Starego Rynku

6. Mury obronne (częściowo zachowane)

Gdy w 1310 roku na lewym brzegu Słupi ówcześni właściciele Słupska, margrabiowie brandenburscy Jan i Waldemar założyli miasto lokacyjne na prawie lubeckim, objęło ono istniejącą tu wcześniejszą osadę handlową. Osiedle początkowo otoczone zostało prowizorycznymi umocnieniami w postaci palisady i fos co niejednokrotnie potwierdziły badania archeologiczne.

Średniowieczne miasto jak i obwód obronny założono według zarysu nieregularnego trapezu powstałego z przekształcenia owalu wywodzącego się od kształtu umocnień drewniano-ziemnych. Założenie oparto szerszym bokiem o koryto rzeki Słupi przepływającej od wschodu. Forma zwartego owalu przy obwodzie około 1610 metrów zamykała powierzchnię około 15,6 ha.

Trwałe obwarowania z kamienia i cegły rozpoczęto wznosić etapami w pierwszej połowie XIV wieku, a ich budowa ciągnęła się około pół wieku. Z dokumentu księcia Warcisława IV dowiadujemy się, że w 1325 roku, w południowo-wschodniej części miasta jest jeszcze palisada. Z dokumentu datowanego na 1376 rok wynika, że mury miejskie już istnieją. W pierwszej kolejności zrealizowano dolne partie trzech głównych bram - Młyńskiej, Nowej i Holsztyńskiej, a podczas drugiego etapu, który trwał od 1348 do 1385 roku bramy podwyższono oraz zbudowano ciągi muru od strony południowej, zachodniej i północnej. Ciąg wschodni nad rzeką Słupią wzniesiony został w początku XV wieku i obejmował lata 1410-1415. W 1441 roku książę Bogusław zezwala na rozbudowę systemu wodnego służącego do obrony miasta. Zapewne w tym samym czasie następuje dalsza modernizacja murów - zamurowano otwarte dotąd od strony miasta otwory górnych kondygnacji bram Młyńskiej i Nowej oraz „Baszty Czarownic" mieszczącej się w ciągu wschodnim. Bramy Nowa i Holsztyńska - otrzymują murowane przedbramia. W ciągu wschodnim wzniesiono Bramę Kowalską upraszczającą wjazd do miasta przez zbudowaną na podmokłych łąkach groblę.

Grubość muru wynosiła od 1 do 1,9 m, wysokość zaś w granicach 7-8 metrów. Mury zwężały się nieco ku górze i zakończone były płasko układanymi cegłami, nie posiadały krenelażu i ganku służącego do obrony. Stanowiły, bowiem jedynie bierną przeszkodę, a obrona skrzydłowa prowadzona była z baszt, które rozmieszczone były co 15 do 30 m. Baszty posiadały ściany pionowe i miały kształt prostokąta otwartego od strony miasta, wysuniętego nieco poza linię muru. Miały jeden lub dwa poziomy strzelnic i podzielone były drewnianymi pomostami, na które wchodziło się po drewnianych drabinach przystawionych do bocznych ścian baszt. Baszty dekorowane były często od strony zewnętrznej płytkimi, wydłużonymi blendami, zamkniętymi od góry odcinkowo, a rozmieszczonymi po trzy lub pięć na baszcie. Na murach i basztach występuje ponadto fryz z ukośnie układanych cegieł. W murach oprócz prostokątnych baszt otwartych występowały również półbaszty o znacznie mniejszych rozmiarach i nieznacznym tylko wysunięciu poza zewnętrzną linię muru; nie posiadały one strzelnic ani podziałów na kondygnacje. Ponadto prawdopodobnie w murach słupskich występowały także baszty nadwieszone.

Prace przy nowożytnych fortyfikacjach ziemnych podjęto w mieście w 1624 roku w obliczu wojny 30-letniej. Jednakże prace te nie zostały zakończone i dopiero realizowali je Szwedzi po zajęciu miasta w 1630 roku. Średniowieczne mury obronne pozbawione swych pierwotnych funkcji popadać poczęły stopniowo w ruinę. Zabudowywano je domami mieszkalnymi i budynkami gospodarczymi lub rozbierano na cegłę. W 1834 roku rozebrano basztę Prochową, a w latach 60. Bramę Holsztyńską i znaczne partie murów, w północnym i zachodnim ciągu. W XIX wieku zniwelowano też nowożytne bastiony i wały ziemne zakładając w ich miejsce zieleńce i promenady.

Do dzisiaj zachowało się kilka baszt, w tym Baszta Czarownic, a także dwie bramy: Młyńska i Nowa. W Słupsku stoją również odcinki murów przy ulicach Jagiełły i F. Nullo, a także w okolicy zamku jak i dawnego kościoła św. Mikołaja.

Konsultacje społeczne dotyczące budżetu Miasta Słupska na 2026 rok

Konsultacje społeczne dotyczące budżetu Miasta Słupska na 2026 rok

Propozycje można zgłaszać do 21 września 2025

Konsultacje społeczne dotyczące budżetu Miasta Słupska na 2026 rok
Grafika przedstawia okładkę do "Poradnika bezpieczeństwa"
Poradnik bezpieczeństwa

Poradnik bezpieczeństwa

Ministerstwo Obrony Narodowej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji i Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, we wspólnym projekcie rządowym, przygotowało ...

Poradnik bezpieczeństwa

Kalendarz wydarzeń

Symbol uwagi Alert!
Dzieje się w Słupsku! Zaplanuj wrzesień pełen rozrywki i inspirujących spotkań!
Zapraszamy do wzięcia udziału w konsultacjach społecznych dotyczących budżetu Miasta Słupska na 2026 rok - szczegóły dostępne TUTAJ
Bilet w kilka sekund? Z Systemem FALA to możliwe! Więcej informacji na stronie https://systemfala.pl/ 
Zapoznaj się z poradnikiem bezpieczeństwa wydanym przez MSWiA, MON i RCB